مقایسه روش کیسه های نایلونی (in situ) و روش آزمون گاز در تعیین ارزش غذایی مواد خوراکی

به منظور تعیین ارزش غذایی بعضی از مواد خوراکی با روشهای مختلف مانند روشهای کیسه های نایلونی (nylon bag) و روش آزمون گاز (gas test) تحقیق حاضر انجام شد. در این پژوهش تعداد شش راس گاو اخته فیستولا گذاری شده (3 راس هلشتاین و3 راس سیستانی)، در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو مشاهده در هر تکرار مورد استفاده قرار گرفتند . مقدار گاز تولیدی در زمانهای 0، 2، 4، 6، 8، 16، 24، 48، 72 و 96 ساعت و تجزیه پذیری به روش کیسه های نایلونی در زمانهای 72،48،24،16،8،4،0 و 96 ساعت اندازه گیری گردید. خوراکهای مورد آزمایش در این پژوهش یونجه خشک، کاه گندم، علوفه ذرت سیلو شده ، کنسانتره (جو : 63% - کنجاله پنبه: 21% -سبوس گندم: 14% - آهک: 1% - مکمل معدنی: 5/0% - مکمل ویتامینه: 5/0% ) و پنبه دانه بودند که دامهای مورد آزمایش در حد نیاز نگـهداری با آنها تغذیه شدند . تجزیه پذیری ماده خشک پس از 96 ساعت انکوباسیون برای یونجه، کاه گندم و ذرت سیلو شده به ترتیب 52/71، 02/51 و 89/77 درصد و در زمان 48 ساعت برای کنسانتره و پنبه دانه به ترتیب 59/80 و 51/53 درصد و نتایج حاصل از تجزیه پذیری موثر ماده خشک برای موارد فوق با تغذیه در سطح نگهداری به ترتیب برابر 40/64، 70/36، 43/66، 03/76 و 16/48 درصد بود. تجزیه پذیری ماده خشک خوراکهای مورد آزمایش در زمان 24 ساعت به ترتیب 93/66، 57/33، 24/68، 83/79 و 71/48 درصد بود. میزان گاز تولیدی خوراکهای یونجه، کاه گندم و ذرت سیلو شده در ساعت 96 انکوباسیون به ترتیب برابر 51، 45 و 5/75 میلی لیتر و برای کنسانتره و پنبه دانه در ساعت 48 انکوباسیون 81 و 5/58 میلی لیتر بود. ضریب همبستگی بدست آمده بین تجزیه پذیری ماده خشک و میزان گاز تولیدی برای خوراکهای مورد آزمایش به ترتیب 99/0، 99/0، 99/0، 96/0 و 99/0 بود و این ضریب بین تجزیه پذیری پروتئین خام و میزان گاز تولیدی به ترتیب 97/0، 99/0، 99/0، 99/0 و 98/0 بود. با توجه به همبستگی بالا بین تجزیه پذیری ماده خشک، تجزیه پذیری پروتئین خام، تجزیه پذیری دیواره سلولی و تجزیه پذیری دیواره سلولی منهای همی سلولز با میزان گاز تولیدی، روابط تابعیت بین فراسنجه های فوق و گاز تولیدی برای تخمین میزان تجزیه پذیری این فراسنجه ها از روی میزان گاز تولیدی بدون انجام آزمایشات هضمی محاسبه گردید. به عنوان مثال رابطه تابعیت بین میزان تجزیه پذیری ماده خشک یونجه و گاز تولیدی آن: ‎‎y = 35.724 + 0.714 x بود که با توجه به مقدار گاز تولیدی51 میلی لیتر در زمان 96 ساعت، معادله فوق، تجزیه پذیری ماده خشک یونجه را در این ساعت 14/72 درصد برآورد می کند که از نظر آماری با مقدار 52/71 درصد حاصل از آزمایشات کیسه های نایلونی تفاوت معنی داری را نشان نمی دهد.